Kαρύστου

Η Κάρυστος είχε ακμάσει κατά την αρχαιότητα και περιλαμβανόταν στις τέσσερις σπουδαιότερες πόλεις της Εύβοιας (οι άλλες ήταν Χαλκίδα, Ερέτρια και Ιστιαία).

Την πρώιμη ακμή της Καρύστου επιβεβαιώνει και ο μύθος, σύμφωνα με τον οποίο βασιλιάς της Καρύστου στον Τρωικό πόλεμο ήταν ο Ναύπλιος, πατέρας του Παλαμήδη αλλά και η συμμετοχή της στον προαναφερόμενο πόλεμο.

Κατά τον Τρωϊκό πόλεμο, η Κάρυστος ήταν αξιόλογη ναυτική δύναμη, αφού πήρε μέρος με όλους τους Ευβοείς υπό το γενναίο Ελεφήνορα Χαλκωδοντιάδη, βασιλά της Χαλκίδας.

Η θέση της Καρύστου, στην άκρη της σειράς των Κυκλαδων νήσων, που αποτελούσαν γέφυρα επικοινωνίας με την Ασία, σε μια εποχή που τα εύθραστα πλοία της δεν απομακρύνονταν ποτέ από τις ακτές, πρέπει να βοήθησε την πόλη στην ανάπτυξη του εμπορίου και της ναυτιλίας. Αλλωστε η θέση της ήταν επίκαιρη και από πλευράς στρατηγικής. Η στρατηγική αυτή επικαιρότητα της Καρύστου υπήρξε και η αιτία για την οποία οι Πέρσες κατευθύνθηκαν πρώτα εναντίον της Καρύστου, πριν επιτεθούν κατά της Ερέτριας και των Αθηνών, στην εκστρατεία του 490 π.Χ.

Ο λόφος της Πλακαρής, που βρίσκεται στο βόρειο άκρο του δυτικού βραχίονα του κόλπου της Καρύστου, 2,5 χλμ. από το κέντρο της πόλης, γνώρισε οικοδομική δραστηριότητα από τους τελικούς νεολιθικούς και στη συνέχεια τους γεωμετρικούς και τους αρχαϊκούς χρόνους, με ισχυρότερη και πυκνότερη την εγκατάσταση των υστερογεωμετρικών. Η Πλακαρή είχε μεγάλη σημασία γιατί αποτελούσε όχι μόνο παράκτια αλλά και εποπτική θέση στα όρια του Καρυστινού κάμπου.

Στους αρχαϊκούς χρόνους ανήκουν τα ερείπια ενός μεγάλου ορθογώνιου κτιρίου, που βρίσκεται έξω από τον οικισμό του Πλατανιστού, στην πλευρά του υπερκείμνου βουνοού, στην αριστερή όχθη του χειμάρρου.

Η Κάρυστος, από τα αρχαϊκά χρόνια, μετείχε σε μια λατρευτική διαδικασία για το θεό Απόλλωνα, ως ένας από τους σταθμούς του ετήσιου ταξιδιού των Υπερβορείων προσφορών για το θεό. Έχει ανασκαφεί ακόμα Οίκος - Θησαυρός των Καρυστίων στη Δήλο, που χρονολογείται στον 6ο π.Χ. αιώνα. Οι Οίκοι - Θησαυροί ήταν οικοδομήματα σε σχήμα μικρών ναών, αφιερώματα πόλεων στα μεγάλα ιερά του ελλαδικού χώρου.

Στους μεταγενέστερους χρόνους, η Κάρυστος ανέπτυξε αξιόλογο εμπόριο, το οποίο βοήθησε και η ύπαρξη των δύο λιμανιών της, το δεύτερο ήταν στη Γεραιστό. Την ακμή της πιστοποιούν και οι ναοί της Περσεφόνης και του Ηρακλή.

Από τα χρόνια του Ομήρου υπήρχε η πόλη Γεραιστός στο ομώνυμο ακρωτήριο. Η Γεραιστός αναφέρεται και στην Οδύσσεια. Ονομάστηκε έτσι από το ιερό του Γεραιστίου Ποσειδώνα. Οι ναυτικοί που διέπλεαν τη συνήθως τρικυμιώδη θάλασσα του Καφηρέα, θυσίαζαν στο ιερό του Ποσειδώνα για να τον ευχαριστήσουν.

Στους κλασικούς χρόνους, η Κάρυστος επεκτάθηκε ή μετακινήθηκε βορειότερα, στο σημερινό οικισμό Παλαιοχώρα. Αρχαία πόλη του 5ου - 4ου αιώνα π.Χ. εντόπισαν οι καναδοί αρχαιολόγοι Ντόναλτ Κέλερ και Μάλκομ Γουάλας στη χερσόνησο Παξιμάδα της Καρύστου, επισημαίνοντας παράλληλα, στην περιοχή με τοπογραφική έρευνα και πενήντα νέες αρχαιολογικές θέσεις που χρονολογούνται από τα νεολιθικά ως τα βυζαντινά χρόνια. Το μέγεθος του αρχαίου οικισμού και η αφθονία των ευρημάτων δείχνουν πως η χερσόνησος ήταν πυκνοκατοικημένη στους αρχαίους χρόνους.

Το 496 π.Χ. οι Πέρσες, υπό τους στρατηγούς Δάτη και Αρταφέρνη, άριχσαν την υπερπόντια εκστρατεία τους, που είχε ως κύριο σκοπό την τιμωρία της Αθήνας και της Ερέτριας επειδή βοήθησαν στην εξέγερση των Ιώνων. Αφού ο περσικός στόλος κυρίευσε τη Νάξο και τα περισσότερα κυκλαδίτικα νησιά κατευθύνθηκε στην Κάρυστο. Η πόλη αρνήθηκε να τους δεχτεί στο τέλος όμως υποχρεώθηκε να συνθηκολογήσει αφού η περιοχή της λεηλατήθηκε.

Κατά την εκστρατεία του Ξέρξη κατά της Ελλάδας το 486 π.Χ., η Κάρυστος τιμωρήθηκε με πυρπόληση από μοίρα του αθηναϊκού στόλου, επικεφαλής της οποίας ήταν ο ίδιος ο Θεμιστοκλής, για την προσχώρησή της στην παράταξη των Περσών έστω και ακούσια. Οι Καρύστιοι τιμωρήθηκαν και με καταβολή προστίμου. Αλλά και μετά τη ναυμαχία της Μυκάλης το 479 π.Χ. οι Αθηναίοι αποβιβάστηκαν στην Κάρυστο με πρόθεση να λεηλατήσουν την περιοχή. Οι κάτοικοί της όμως αντιστάθηκαν, κατορθώνοντας να νικήσουν τους Αθηναίους και να σκοτώσουν το στρατηγό τους Ερμόλυκο. Από τότε οι σχέσεις της Καρύστου με της Αθήνας ήταν εχθρικές. Στους χρόνους της Αθηναϊκής Συμμαχίας, στην οποία έλαβαν μέρος όλοι οι Ευβοείς, οι Καρύστιοι ήταν οι μόνοι που δεν υπάκουαν τους Αθηναίους. Ο Κίμωνας εκστράτευσε κατά της Καρύστου και την ανάγκασε να συνθηκολογήσει. Αργότερα έγινε μέλος της Α' Αθηναϊκής Συμμαχίας. Το 425 π.Χ. στη διάρκεια της πρώτης περιόδου του Πελοποννησιακού πολέμου, οι Καρύστιοι ακολούθησαν τους Αθηναίους σε εκστρατεία στη βορειοανατολική Πελοπόννησο, υπό το στρατηγό Νικία και θριάμβευσαν. Το 415 π.Χ. έλαβαν μέρος στην καταστρεπτική εκστρατεία της Σικελίας. Μετά τη σικελική καταστροφή οι Αθηναίοι είχαν χάσει τόσους οπλίτες, ώστε 300 οπλίτες της Καρύστου ενίσχυσαν τη φρουρά της Αθήνας. Αργότερα η Κάρυστος συμμετείχε στη Β' Αθηναϊκή Συμμαχία.

Πήρε μέρος στην Ομοσπονδία του "Ευβοϊκού συνεδρίου" και ακολούθησε την κοινή μοίρα των Ευβοϊκών πόλεων στην περίοδο της Μακεδονικής ακμής, αλλά και αργότερα στην περίοδο της Ρωμαϊκής κυριαρχίας. Ο ρωμαϊκός στόλος του Κλαύδιου Κράτωνα το 200 π.Χ. υπερισχύει και καταλαμβάνει την Κάρυστο. Στους Ρωμαϊκούς χρόνους μάλιστα η Κάρυστος ήταν φημισμένη για το πράσινο μάρμαρο της.

http://www.servitoros.gr