Kαρύστου

Στους βυζαντινούς χρόνους η γεωγραφική θέση της Καρύστου και η άρτια οχύρωση του φρουρίου της προσδιόρισαν και τη σπουδαιότητα της.

Η Κάρυστος κατακερματίζεται από εισβολείς, όπως τους Αραβες το 823 μ.Χ., τους Ενετούς που παραμένουν στο νησί για αρκετούς αιώνες μέχρι να τους διαδεχθούν οι Τούρκοι το 1470 μ.Χ. που ήταν και οι τελευταίοι κατακτητές.

Στην περίοδο της φραγκοκρατίας η Καρυστία αποτέλεσε αυτόνομο φεουδαρχικό κλήρο.

Στην Κάρυστο σώζεται το αξιολογότερο μεσαιωνικό φρουριακό συγκρότημα όλου του νησιού, το οποίο ταυτόχρονα είναι από τα σημαντικότερα της Ελλάδας. Πρόκειται για το φρούριο της Καρύστου, το Καστέλο Ρόσσο ή Κοκκινόκαστρο που είναι κτισμένο πάνω σε ένα ύψωμα, το οποίο δεσπόζει της περιοχής μεταξύ των οικισμών Μύλοι, Γραμπιά και Καλύβια, λίγο μακρύτερα από την παραλία της Καρύστου, μέσα σε ένα τοπίο γεμάτο πλατάνια και τρεχούμενα νερά τόσο αναγκαίων για την ύδρευση του κάστρου. Η θέση του κάστρου και ο επιβλητικός του όγκος το κάνουν ορατό από μεγάλη απόσταση.

Το κάστρο κτίστηκε από τους Λομβαρδούς μετά τη φράγκικη κατάκτηση της Εύβοιας, για να στεγάσει το Ραβάνο Ντάλλε Καρτσέρι τον τριτημόριο της νότιας Εύβοιας.

Γύρω απ' το Καστέλο Ρόσσο δημιουργείται μια πόλη, αφού οι κάτοικοι της Καρύστου έκτιζαν τα σπίτια τους κοντά στο κάστρο, για να μπορούν να ζουν ασφαλέστερα κάτω από την προστασία των ισχυρών τειχών του.

Ηδη από το 1255, ο κύριος του κάστρου και βαρόνος της Καρύστου, ο Βουργουνδός Otho De Cicon, είχε πάρει θεση στη διαμάχη η οποία είχε άγρια ξεσπάσει μεταξύ του ηγεμόνα του πριγκιπάτου του Μορέως από τη μια πλευρά και του Βενετού Βάιλου της Χαλκίδας και των δυο τριτημόριων οι οποίοι είχαν συμμαχήσει μαζί του από την άλλη.

Αλλα τα δεινά της Καρύστου δε τελείωσαν με τον τερματισμό των μεταξύ των Φράγκων και Βενετών εχθροπραξιών. Λίγα χρόνια αργότερα ο ιππότης Λικάριος έφερε και πάλι τον πόλεμο κάτω από τα τείχη της Καρύστου, και μετά από τη στενή πολιορκία εκπόρθησε το φημισμένο κάστρο της, το 1276 παρά τη γενναία άμυνα και εγκατέστησε εκεί βυζαντινή φρουρά. Ομως η Κάρυστος δεν έμεινε για πολύ στα χέρια των Βυζαντινών. Το 1295 ο Βονιφάτιος να Βερόνα, ευνοούμενος του Δούκα της Αθήνας, εγγονός του Γουλιέλμου του Α' κατ' όνομα βασιλιά της Θεσσαλονίκης, θεωρώντας ότι η Κάρυστος αποτελούσε φέουδο της συζύγου του Agnes De Cicon, μετά από πολιορκία εκδίωξε τη βυζαντινή φρουρά και κατέλαβε το φρούριο, το οποίο κράτησε μέχρι το τέλος της ζωής του.

Μετά το θάνατό του η Κάρυστος το 1318 και το κάστρο των Αρμένων, στα Στύρα, ένα άλλο σπουδαίο κάστρο της Εύβοιας, περιήλθαν στην εξουσία του Καταλάνου πρίγκιπα Αλφόνσο Φαδρίγου ντ' Αραγκόν, συζύγου της κόρης του Βονιφάτιου, Μαρούλας.

Όλο αυτό το χρονικό διάστημα οι Βενετοί δεν έπαψαν να ενδιαφέρονται για το λιμάνι της Καρύστου, το οποίο θεωρούσαν χρήσιμο και νευραλγικό για το θαλάσσιο εμπόριό τους. Για το λόγο αυτό ζητούσαν επίμονα από το Φαδρίγο να τους πουλήσει την Κάρυστο. Τελικά πέτυχαν το σκοπό τους και στα 1359 κατάφεραν να αγοράσουν τη βαρονεία της Καρύστου από το γιο του Βονιφάτιο ντ' Αραγκόν, αντί του ποσού των 6.000 δουκάτων, πριν προφτάσουν να γίνουν κύριοι της Καρύστου, οι Ιωαννίτες ιππότες της Ρόδου, οι οποίοι εποφθαλμιούσαν το σημαντικό αυτό φρούριο.

Εκείνη την εποχή, λέγεται, ότι το κάστρο της Καρύστου ήταν τόσο καλά οχυρωμένο και τόσο ισχυρό, ώστε 30 μόνο πολεμιστές ήταν αρκετοί να το υπερασπιστούν αποτελεσματικά.

Υπό τη βενετική κυριαρχία ο πληθυσμός της Καρύστου άρχισε να φθίνει. Παρά την εγκατάσταση σ' αυτή εποίκων από την Τένεδο, ο πληθυσμός παρέμεινε σε απελπιστικά χαμηλά επίπεδα, γιατί πολλοί από τους κατοίκους της είχαν μεταναστεύσει στο Δουκάτο της Αθήνας.

Η πληθυσμιακή παρακμή έφερε και την οικονομική παρακμή. Αυτή η παρακμή της Καρύστου οδήγησε τους Βενετούς πρώτα στην εκμίσθωσή της, στην ιταλική οκογένεια Ιουστινιάνη το 1386 και κατόπιν το 1406 στην παραχώρηση της βαρονείας στο Nicolo Zorzi.

Ομως η παρακμή δεν σταμάτησε, αντίθετα από τις αρχές του 15ου αιώνα μεγάλωσε εξαιτίας της τούρκικης απειλής του λιμού και των Καταλανών κουρσάρων. Ετσι ο πληθυσμός της Καρύστου μόλις που έφτανε εκείνη την εποχή τις δυο με τρεις χιλιάδες κατοίκους. Η αγωνία των κατοίκων της για το μέλλον τους μεγάλωνε. Οταν λοιπόν στα 1429 μια πρεσβεία Ευβοέων πήγε στη Βενετία για να ζητήσει πολεμικά εφόδια και ενισχύσεις εκτός των άλλων ζήτησαν οι Ευβοείς να αποσταλούν Ελληνες στρατιώτες, για την καλύτερη επάνδρωση του φρουρίου, και την απολεσματικότερη άμυνα του.

Παρά τις προσπάθειες των Βενετών, η Κάρυστος ποτέ δεν ξαναβρήκε την παλιά της αίγλη και τελικά το καλοκαίρι του 1470, μετά την κατάληψη της Χαλκίδας από τους Τούρκους, ύστερα από έναν αιώνα απόλυτης κυριαρχίας εγκαταλείφθηκε σιωπηρά και άδοξα από τους Βενετούς και από τους Zorzi, αφήνοντας τους κατοίκους στο έλεος των Τούρκων.

Εποίκηση Αρβανιτών στην Καρυστία. Οι Βενετοί για να ενισχυθούν στρατιωτικά απέναντι στην απειλή του Αντώνιου Ατσαϊόλη, του δουκάτου Βοιωτίας, αποφασίζουν να φέρουν Αρβανίτες εποίκους στην Εύβοια. Με απόφαση της βενετικής γερουσίας, το 1402, κάνουν προκήρυξη σε όσους Αρβανίτες θέλουν να έρθουν, παρέχοντας τους γεωργικό κλήρο και πολλά προνόμια, υπό τον όρο να πολεμήσουν όποτε χρειαστεί. Το 1425 σημειώνεται δεύτερος εποικισμός Αρβανιτών στην Εύβοια. Οι Βενετοί εγκατέστησαν όλους τους Αρβανίτες σε μια περιοχή που άρχιζε από τη βορεινή πλευρά της Όχης και έφθανε έως το Αλιβέρι και το Αυλωνάρι, χωρίς να περιλαμβάνονται όμως οι οικισμοί Αλιβέρι, Αυλωνάρι, Κάρυστος, Πλατανιστός, Αντιά και Μαρμάρι.

http://www.servitoros.gr